Bij opvliegers of warmte-opwellingen lijkt het wel alsof je thermostaat plots tilt slaat. Rode vlekken kruipen vanuit je nek en hals naar je wangen en het zweet breekt je uit. Opvliegers zijn een vervelende bijwerking van hormoontherapie, maar ook van chemo en van andere kankermedicatie. Wondermiddelen tegen de ‘vapeurs’ bestaan er helaas niet. Maar wij hebben wel enkele tips die je helpen om er minder (last van) te krijgen.
Opvliegers na hormoon- of chemotherapie: vanwaar komen ze?
Waarom krijg je eigenlijk vapeurs of warmte-opwellingen door hormoontherapie of chemotherapie? En wat gebeurt er precies in je lichaam op zo’n moment? Hormoontherapie en chemotherapie ontregelen tijdelijk de productie van oestrogeen. En de daling van oestrogeen in je bloed heeft een invloed op het warmtecentrum in je hersenen.
Bij een lichte stijging van je lichaamstemperatuur - bijvoorbeeld door stress, maar ook door een kopje koffie – slaat je thermostaat meteen tilt. Je lichaam reageert alsof je lichaamstemperatuur véél te hoog is: je bloedvaten openen om meer bloed naar de huid te brengen en je begint te zweten om zo de warmte via je huid kwijt te raken. En daar is die opvlieger!
Nu we weten hoe opvliegers ontstaan, kunnen we op zoek gaan naar oplossingen om ze te voorkomen en naar tips om er beter mee om te gaan.
Vijf tips om minder opvliegers of ‘vapeurs’ te krijgen
Tip 1: beweeg voldoende
No worries, je hoeft niet zwaar aan het sporten te slaan. Rustig wandelen, fietsen of enkele yoga-oefeningen hebben al een effect. Ben je een waterrat? Nog beter! Want zwemmen is echt een aanrader, omdat je in het water minder last hebt van opvliegers. Bewegen is sowieso gezond: je krijgt er sterkere botten van, je slaapt er beter door én het is de beste remedie tegen stress en piekeren. Meer lezen over bewegen tijdens en na chemo? >>
Tip 2: ga stress uit de weg
Makkelijker gezegd dan gedaan. Maar probeer stress te vermijden of zoek manieren waarop jij jezelf kan helpen in stresssituaties. Focus op je ademhaling en probeer rustig in- en uit te ademen. Of verzet je zinnen door te wandelen in de natuur. Loslaten is de boodschap: let it go! Elza (Frozen!) wist het al. Nu jij. Lukt het niet en krijg je toch een warmte-opwelling? Wees dan niet te streng voor jezelf en verzet je er niet tegen. Anders maak je je net extra druk en lok je nog meer stress uit.
Tip 3: drink niet te veel koffie en alcohol
Natuurlijk hoef je je dat dagelijkse kopje koffie niet te ontzeggen, maar wees voorzichtig met koffie en alcohol want ze kunnen vapeurs uitlokken of nog intenser maken. Drink vooral veel water. Zo voer je afvalstoffen weg uit je lichaam en blijf je altijd voldoende gehydrateerd.
Tip 4: medicatie op doktersadvies
Heel wat vrouwen met menopauzeklachten worden tegenwoordig geholpen met hormoonsubstitutie. Maar wanneer je na chemo of hormoontherapie last krijgt van opvliegers, grijp je best niet zomaar naar de eerste de beste remedie. Overleg dus altijd met je arts of gynaecoloog en neem nooit zomaar medicatie, ook geen natuurlijke of homeopathische middelen. De laatste jaren schrijven artsen soms antidepressiva voor aan patiënten die extreem last hebben van opvliegers bij hormoontherapie. Ook hier: begin er niet zomaar aan en overleg.
Tip 5: acupunctuur
We probeerden het zelf, helaas zonder effect. Maar we horen van anderen dat het soms wél werkt. De wetenschap is het er nog niet over eens. Misschien wel het proberen waard?
Vijf tips om het hoofd (en je lijf) koel te houden bij opvliegers
Tip 1: draag vooral outfits in natuurlijke stoffen
Door synthetische stoffen, zoals polyester of acryl, ga je sneller zweten. Kies daarom kleding die gemaakt is in natuurlijke materialen, zoals katoen, linnen en wol, maar ook viscose, modaal en tencel. Stel je outfit slim samen en draag laagjes. Zo kan je makkelijk iets uittrekken wanneer je last krijgt van opvliegers. Ook op je hoofd draag je het best mutsjes en sjaaltjes van natuurlijke materialen. Wij zweren al jaren bij hoogwaardige viscose en katoen. Tip voor warme zomerdagen: onze Audrey-hoofddoekjes en onze Hannah-sjaals zijn omkeerbaar. Is je sjaaltje toch eens bezweet, dan kan je het meteen omdraaien en aan de lucht laten drogen.
Tip 2: neem altijd een waterverstuiver mee in je tas
Je zou je hoofd het liefst even in een koelkast steken, maar helaas gaat dat niet. The next best thing is een waterverstuiver. Neem zo’n kleine flacon mee in je tas en benevel je gezicht, decolleté en polsen wanneer je wat verkoeling kan gebruiken. Wist je trouwens dat er ook ijshanddoeken bestaan die je instant afkoeling bezorgen? Handig! Als je thuis bent, kan je de waterverstuiver en handdoek in de koelkast bewaren: extra fris!
Tip 3: wuif jezelf koelte toe met een waaier of ventilator
In het zuiden zie je het wel vaker: een waaier of miniventilator zorgt voor een zuchtje wind en biedt zo wat extra verkoeling. Geen waaier voor handen? Met een stukje karton kan je jezelf ook koelte toewuiven.
Tip 4: gebruik een natuurlijke deodorant
Wij zweren bij een natuurlijke deo zonder aluminium, parabenen en alcohol. Die blokkeert de zweetproductie niet, maar voorkomt wel onfrisse geurtjes. Wij kiezen voor een roller (en geen spray) en nemen die mee in onze tas. Zo kan je de deo discreet aanbrengen, zonder psssssshhhht-geluiden. ;-)
Tip 5: slaap in katoenen lakens
Het is een beetje zoals met kleding, ook bij je dekbedovertrek kies je het best voor natuurlijke stoffen, zoals katoen of linnen. Extra tip: zet je waterverstuiver ’s nachts naast je bed. Last van een opvlieger? Dan spray je je gezicht en lijf even nat en voel je je meteen een stuk frisser.
Wil je meer lezen over warmte-opwellingen en andere bijwerkingen van hormonale therapie?
Op de website Alles over kanker vind je een super interessant artikel en getuigenissen over de nevenwerkingen van hormonale therapie na borstanker.